Điểm đặc biệt của so biển là trong cơ thể, đặc biệt là trứng và gan, có chứa tetrodotoxin – một loại độc tố thần kinh cực mạnh, tương tự độc tố có trong cá nóc. Đây là chất độc không bị phá hủy bởi nhiệt độ nấu nướng, do đó dù luộc, nướng hay phơi khô thì vẫn còn nguy hiểm cho người ăn.
Khi ăn phải thịt hoặc trứng so biển, độc tố sẽ nhanh chóng xâm nhập vào cơ thể. Các triệu chứng thường xuất hiện sớm, từ 30 phút đến 1 giờ sau khi ăn, với biểu hiện tê môi, tê lưỡi, buồn nôn, chóng mặt, yếu cơ. Trường hợp nặng có thể dẫn đến liệt cơ hô hấp, tụt huyết áp, hôn mê và tử vong chỉ sau vài giờ. Hiện nay, y học chưa có thuốc giải độc đặc hiệu, việc điều trị chủ yếu là cấp cứu hỗ trợ hô hấp và tuần hoàn.
Nguy hiểm hơn, trong thực tế đã xảy ra nhiều vụ ngộ độc do người dân nhầm so biển với sam biển. Sam biển là loài có giá trị dinh dưỡng, thường đi theo cặp (con đực bám trên lưng con cái) và được khai thác làm thực phẩm. Ngược lại, so biển thường sống đơn lẻ, kích thước nhỏ hơn, nhưng rất độc. Chỉ cần một chút sơ suất trong khâu phân biệt, hậu quả có thể vô cùng nghiêm trọng.
Để phòng ngừa ngộ độc Sở An toàn thực phẩm khuyến cáo:
- Phổ biến trong cộng đồng cách nhận biết, phân biệt sam và so.
- Tuyệt đối không ăn so biển dưới mọi hình thức.
- Ngư dân cần loại bỏ so biển khi đánh bắt, không tiêu thụ, không kinh doanh.
- Người dân cần tuân thủ nguyên tắc “không rõ nguồn gốc, không sử dụng”, không thử nghiệm những loại hải sản lạ.
Ngộ độc so biển là hoàn toàn có thể phòng tránh nếu mỗi người dân nâng cao cảnh giác. Sự hiểu biết và cẩn trọng sẽ giúp bảo vệ sức khỏe, tính mạng cho bản thân, gia đình và cả cộng đồng.
Nguyễn Thụy Châu Dung – Phòng GSNĐTP&TTTT
Nguồn tham khảo: Cục An toàn thực phẩm – Bộ Y tế
